Հայ­կա­կան գի­տա­կան միտ­քը կի­րա­ռութ­յան մեջ կամ կի­րա­ռութ­յու­նից դուրս. այս ռա­կուր­սով է հնա­րա­վոր չա­փել գի­տութ­յան ու­ժը և­ ար­ժե­քը: Բարձր տեխ­նո­լո­գիա­նե­րի աշ­խար­հում մեր ու­ղե­ղը աշ­խա­տում  է ճիշտ ու կրեա­տիվ: Հենց այս ո­լոր­տի հետ էլ կապ­վում են մեր ա­մե­նա­մեծ հույ­սե­րը:
Զ­րու­ցում ենք «­Սի­նոփ­սիս Ար­մե­նիա» ըն­կե­րութ­յան տնօ­րեն Հո­վիկ Մու­սա­յել­յա­նի հետ:
-­Հա­յաս­տա­նը` բարձր տեխ­նո­լո­գիա­նե­րի եր­կիր. սա ի­րա­կա­նութ­յու՞ն է: Ո­րո՞նք են ռեալ հիմ­քե­րը և խան­գա­րող գոր­ծոն­նե­րը:
-Ի­հար­կե ի­րա­կա­նութ­յուն է: Վեր­ջին տա­րի­նե­րին Հա­յաս­տա­նը բա­վա­կան հա­ջո­ղութ­յուն­ներ է ար­ձա­նագ­րել ՏՏ ո­լոր­տում: Ի­հար­կե, կան նաև խո­չըն­դոտ­ներ, ո­րոնք ար­գե­լա­կում են թռիչ­քաձև զար­գա­ցում­նե­րը: Դա­վո­սի տնտե­սա­կան ֆո­րումն ա­մե­նամ­յա զե­կույց է հրա­պա­րա­կում՝ նշե­լով այն երկր­նե­րի ցան­կը, ո­րոնք ցան­ցա­յին պատ­րաստ­վա­ծութ­յամբ ա­ռա­ջա­տար դիր­քե­րում են. հաշ­վի է առն­վում երկ­րի ինչ­պես տնտե­սա­կան, այն­պես էլ տեխ­նո­լո­գիա­կան պո­տեն­ցիա­լը: Մենք հի­մա հանգր­վա­նում ենք այդ ցու­ցա­կի 70-ե­րորդ տե­ղում, որն այդ­քան էլ մեծ պա­տիվ չի բե­րում մեզ: Մենք պետք է հստակ գույ­քագ­րում ա­նենք` հաս­կա­նա­լու մեր մրցակ­ցա­յին ա­ռա­վե­լութ­յուն­նե­րը մյուս պե­տութ­յուն­նե­րի  նկատ­մամբ, պետք է հաս­կա­նանք`ի՞նչն է խան­գա­րում այ­սօր Հա­յաս­տա­նում ՏՏ ո­լոր­տի զար­գաց­մա­նը:

Խան­գա­րող եր­կու կար­ևոր գոր­ծոն կա: Ա­ռա­ջի­նը ո­րակ­յալ կադ­րե­րի պա­կասն է. տար­բեր հաշ­վարկ­նե­րով՝ մո­տա­վո­րա­պես 3000 ո­րակ­յալ մաս­նա­գետ­նե­րի պա­կաս կա այս ո­լոր­տում, ո­րոնք պա­հանջ­ված են մաս­նա­վոր հատ­վա­ծի կող­մից:

Երկ­րորդ խո­չըն­դոտն այն է, որ հիմ­նա­կա­նում տե­ղա­կան կա­պի­տա­լի վրա հիմն­ված ըն­կե­րութ­յուն­նե­րի հա­մար շատ մեծ դժվա­րութ­յուն­ներ կան գլո­բալ աշ­խա­տա­շու­կա­նե­րին միա­նա­լու հար­ցում: Ե­թե տրանս­նա­ցիո­նալ կոր­պո­րա­ցիա­նե­րը, այդ թվում և մեր ըն­կե­րութ­յու­նը, նման խնդիր­ներ չու­նեն, ա­պա տե­ղա­կան ըն­կե­րութ­յուն­նե­րը հա­մաշ­խար­հա­յին աշ­խա­տա­շու­կա­յում տեղ ու­նե­նա­լու հա­մար ի­րենք պետք է լու­ծեն ի­րենց խնդիր­նե­րը, պետք է պա­հան­ջարկ­ված լի­նեն, պատ­վեր­ներ ու հա­մա­գոր­ծակ­ցութ­յան ա­ռա­ջար­կութ­յուն­ներ ստա­նան: Այս ըն­կե­րութ­յուն­ներն ու­նեն նաև հար­կա­յին և մաք­սա­յին տար­բեր օ­րենսդ­րա­կան խնդիր­ներ, ար­տո­նութ­յուն­ներ տա­լու-չտա­լու խնդիր: Ա­մեն դեպ­քում, վեր­ջին տա­րի­նե­րին ար­տո­նութ­յուն­նե­րի տրա­մադր­ման հար­ցում ո­րո­շա­կի դրա­կան տե­ղա­շարժ ու­նե­ցել ենք: Մի քա­նի տա­րի ա­ռաջ բուռն քննար­կում­նե­րից հե­տո կա­ռա­վա­րութ­յու­նը հա­վա­նութ­յուն տվեց, և ԱԺ-ն­ ըն­դու­նեց մի օ­րենք, ո­րով նոր կազ­մա­վոր­վող ըն­կե­րութ­յուն­նե­րին` ստար­տափ­նե­րին, ե­րեք տա­րով ար­տո­նութ­յուն տրվեց՝ 0% շա­հու­թա­հարկ և 10% ե­կամ­տա­հարկ: Այդ օ­րեն­քի ըն­դու­նումն իր դրա­կան ազ­դե­ցութ­յու­նը թո­ղեց: Պատ­կե­րաց­րեք,  որ տասն­յակ ստար­տափ­ներ ստեղծ­վե­ցին շատ կարճ ժա­մա­նա­կա­հատ­վա­ծում, այ­սօր հար­յու­րից ա­վե­լի ստար­տափ­ներ ու­նենք:
Ես կար­ծում եմ, որ շատ կար­ևոր է ՏՏ ո­լոր­տում հա­ջո­ղութ­յուն­նե­րի մա­սին խո­սե­լիս նշել այն ուղ­ղութ­յուն­նե­րը, որ­տեղ իս­կա­պես կան այդ հա­ջո­ղութ­յուն­նե­րը: Իսկ մյուս ճյու­ղե­րում, որ­տեղ հա­ջո­ղութ­յուն­ներ չու­նենք, փնտրել ի­րա­կան պատ­ճառ­նե­րը:
Իմ խո­րին հա­մոզ­մամբ` ՏՏ ո­լոր­տում մեր հիմ­նա­կան մրցակ­ցա­յին ա­ռա­վե­լութ­յուն ու­նե­ցող ճյու­ղը միկ­րոէ­լեկտ­րո­նի­կան է: Դեռ խորհր­դա­յին տա­րի­նե­րից էր Հա­յաս­տա­նում զար­գա­նում միկ­րոէ­լեկտ­րո­նի­կա­յի ին­դուստ­րիան: Այս ո­լոր­տում մո­տա­վո­րա­պես 20 000 ո­րակ­յալ կադ­րեր էին աշ­խա­տում, ստեղծ­վել էին բազ­մա­թիվ գի­տա­հե­տա­զո­տա­կան ինս­տի­տուտ­ներ, գոր­ծա­րան­ներ,  գի­տաար­տադ­րա­կան հա­մա­լիր­ներ: Այ­սօր հայ ին­ժե­ներ­նե­րը, աշ­խա­տե­լով «­Սի­նոփ­սիս» ըն­կե­րութ­յու­նում, տի­րա­պե­տում են միկ­րոս­խե­մա­նե­րի նա­խագծ­ման նեղ մաս­նա­գի­տա­կան լա­վա­գույն գի­տե­լիք­նե­րին, աշ­խա­տում են ա­մե­նաար­դիա­կան` հինգ նա­նո­մետր տեխ­նո­լո­գիա­յով, ո­րը ա­մեն ին­չի գա­գաթ­նա­կետն է, դրա­նից այն կողմ ա­տոմն է: Դա Հա­յաս­տա­նի ա­մե­նա­մեծ հա­ջո­ղութ­յուն­նե­րից մեկն է: Հա­մաշ­խար­հա­յին ա­ռա­ջա­տար այս ըն­կե­րութ­յու­նը լայ­նա­մասշ­տաբ կրթա­կան ծրագ­րեր է ի­րա­կա­նաց­նում տեխ­նի­կա­կան ուղղ­վա­ծութ­յամբ մեր հա­մալ­սա­րան­նե­րի հետ: Արդ­յուն­քում բարձ­րա­կարգ մաս­նա­գետ­ներ են կրթվում: Գեր­ժա­մա­նա­կա­կից տեխ­նո­լո­գիա­ներն այ­սօր Հա­յաս­տա­նում են, իսկ մեր ին­ժե­ներ­նե­րը տի­րա­պե­տում են այդ տեխ­նո­լո­գիա­նե­րի կի­րառ­մա­նը: Հենց նմա­նա­տիպ հա­ջո­ղութ­յուն­ներն են մեր եր­կի­րը ա­ռաջ տա­նում՝ ճա­նա­չո­ղութ­յան հասց­նում:
Մա­սամբ հա­ջո­ղութ­յուն­ներ ու­նենք նաև այլ ճյու­ղե­րում: Կան ճյու­ղեր, որ­տեղ դո­փում ենք տե­ղում, կան ճյու­ղեր, որ­տեղ ա­նընդ­հատ պրպտում ենք, փոր­ձում ենք ինչ-որ ճա­նա­պարհ­ներ գտնել, ար­տա­քին աշ­խար­հի ու­շադ­րութ­յու­նը մեզ վրա հրա­վի­րել: Բայց գլո­բալ աշ­խար­հում այս ո­լոր­տի հիմ­նա­կան խա­ղա­ցող­ներն ակն­հայտ են, նրանք են ո­րո­շում, թե ո՞ր տա­րա­ծաշր­ջան­նե­րում ու­նե­նալ ին­ժե­նե­րա­կան խմբեր` ել­նե­լով ի­րենց բիզ­նե­սի կա­րիք­նե­րից: Մենք էլ ա­մեն ինչ պետք է ա­նենք, որ նրանց հե­տաքրք­րութ­յու­նը մեր նկատ­մամբ չմա­րի: Պետք է ժա­մա­նա­կին և­ ո­րա­կով այդ նա­խագ­ծերն ի­րա­կա­նաց­նենք, մեր ին­ժե­ներ­նե­րը պետք է ի­րենց ստեղ­ծա­գործ միտքն ա­նընդ­հատ բա­նեց­նե­լով ցույց տան, որ կրեա­տի­վութ­յամբ մենք բա­վա­կան մրցու­նակ ենք: Ի­հար­կե, բիզ­նե­սի կար­ևո­րա­գույն նա­խա­պայ­ման­նե­րից մեկն էլ ար­տադ­րան­քի ցածր ինք­նար­ժեքն է, ցածր ինք­նար­ժե­քով ո­րակ­յալ ար­տադ­րանք ստեղ­ծե­լը: Ե­թե մենք կա­րո­ղա­նում ենք ո­րակ­յալ, ին­տե­լեկ­տո­ւալ ար­տադ­րանք ստեղ­ծել և­ արդ­յուն­քում այդ ար­տադ­րան­քի ինք­նար­ժե­քը ձեռն­տու է ար­տա­քին ներդ­րո­ղին, դա օգ­նում է նրա ու­շադ­րութ­յու­նը սևե­ռել մեզ վրա: Հա­կա­ռակ դեպ­քում ծո­րակն ան­մի­ջա­պես կփա­կեն Հա­յաս­տա­նում և կ­բա­ցեն մեկ այլ երկ­րում:
– Արդ­յո՞ք մեր տված կրթութ­յու­նը հա­մա­պա­տաս­խա­նում է ՏՏ ո­լոր­տի այս կամ այն ճյու­ղում գա­գաթ­նա­կե­տին հաս­նե­լու մեր հա­վակ­նութ­յուն­նե­րին:
-­Ցա­վոք սրտի, ոչ: Ե­թե մեր հա­մալ­սա­րան­ներն ի զո­րու լի­նեին այն­պի­սի մաս­նա­գետ­ներ պատ­րաս­տել, ո­րոնց շրջա­նա­վարտ­նե­րը ան­մի­ջա­պես ԲՈՒՀ-ն­ ա­վար­տե­լուց հե­տո պա­հանջ­ված կլի­նեին մաս­նա­վոր ըն­կե­րութ­յուն­նե­րի կող­մից, այս մո­դել­ներն այլևս պետք չէին լի­նի:
–Ո՞րն է Ձեր պա­հան­ջը:
-Ի­րա­կա­նում մեր պա­հանջ­նե­րը շու­կան է թե­լադ­րում: Բու­հե­րի հետ հա­մա­գոր­ծակ­ցութ­յան արդ­յուն­քում մեզ հա­ջող­վում է լա­վա­գույն ու­սա­նող­նե­րի մի կրի­տի­կա­կան զանգ­վա­ծի ա­վար­տե­լուց հե­տո աշ­խա­տան­քի ըն­դու­նել, բայց կան նաև թա­փուր աշ­խա­տա­տե­ղեր, ո­րոնց հա­մար  չեն բա­վա­րա­րում ու­սա­նող­նե­րի կրթա­կան ո­րակ­նե­րը: Այ­սինքն, փորձ­ված ո­րակ­յալ կադ­րե­րի պա­կաս ու­նենք, և­ ոչ միայն մենք: Այս մա­սին պետք է ան­պայ­ման մտա­ծել, միակ ճա­նա­պար­հը բու­հե­րի և մաս­նա­վոր ըն­կե­րութ­յուն­նե­րի հա­մա­գոր­ծակ­ցութ­յունն է, ո­րով­հետև բու­հերն ի զո­րու չեն միայ­նակ այդ խնդի­րը լու­ծել: Բու­հե­րը նախ­ևա­ռաջ պրո­ֆե­սիո­նալ դա­սա­խո­սա­կան կազ­մի պա­կաս ու­նեն, դա­սա­խոս­նե­րի մի­ջին տա­րի­քը վա­ղուց կար­միր գծից այն կողմ է, նրանք վե­րա­պատ­րաստ­վե­լու  հնա­րա­վո­րութ­յուն չու­նեն, դա թանկ հա­ճույք է: Ն­ման բան ի­րենց կա­րող են թույլ տալ միայն մաս­նա­վոր ըն­կե­րութ­յուն­նե­րը` ի­րենց գու­մար­նե­րով: Երկ­րորդ կար­ևոր խնդի­րը, ո­րը բու­հե­րը ի զո­րու չեն լու­ծել, տեխ­նի­կա­կան բա­զա­յի բա­ցա­կա­յու­թունն է, չկան ժա­մա­նա­կա­կից լա­բո­րա­տո­րիա­ներ, ժա­մա­նա­կա­կից գոր­ծի­քա­կազմ, ծրագ­րա­յին գոր­ծիք­ներ, դրանք շատ թանկ հա­ճույք են, ոչ մի հա­մալ­սա­րան չի կա­րող ի­րեն նման բան թույլ տալ: Պատ­կե­րաց­րեք, հա­մալ­սա­րան­նե­րը հար­յու­րա­վոր մի­լիոն դո­լար­ներ պետք է ծախ­սեին, որ­պես­զի կա­րո­ղա­նա­յին ու­նե­նալ այն ծրագ­րա­յին գոր­ծիք­նե­րը, ո­րոն­ցով այ­սօր մենք ու­սու­ցում ենք կազ­մա­կերպ­վում Սի­նոփ­սի­սի ամ­բիոն­նե­րում: Ու­սուց­ման հա­մար մենք կի­րա­ռում ենք է­լեկտ­րո­նա­յին ավ­տո­մատ գոր­ծիք­ներ, իսկ է­լեկտ­րո­նա­յին ավ­տո­մատ նա­խագծ­ման յու­րա­քանչ­յուր ու­սում­նա­կան փա­թեթ ար­ժե 700 000-800 000 դո­լար, ընդ ո­րում, այդ մի փա­թե­թի լի­ցեն­զիան մեկ ու­սա­նո­ղի հա­մա­կարգ­չի մեջ է: Ան­գամ մեր բու­հե­րի տա­րե­կան բյու­ջեն այդ­քան չէ, իսկ մենք հար­յու­րա­վոր լի­զեն­զիա­ներ ենք օգ­տա­գոր­ծում: Այ­սօր ա­ռա­ջա­տար երկր­նե­րի բու­հե­րի բյու­ջեն մեր երկ­րի բյու­ջեի չափ է: Մեր հա­մալ­սա­րան­ներն ի­րենց խղճուկ բյու­ջեով գո­յութ­յան հարց են լու­ծում, ոչ թե ո­րակ­յալ կրթութ­յուն տա­լու:  Սին­փո­սի­սը հա­մալ­սա­րան­նե­րին տա­լիս է մի­լիո­նա­վոր դո­լար­նե­րի ար­ժո­ղութ­յամբ լի­ցեն­զիա­ներ, ո­րով­հետև շա­հագրգռ­ված է ո­րակ­յալ կադ­րե­րի պատ­րաստ­ման հար­ցում:
–Ի՞նչն է կոչ­վում ամ­բիոն, ինչ­պե՞ս է Սի­նոփ­սիսն աշ­խա­տում:
-­Նախ ա­սեմ, որ մեր հա­մա­գոր­ծակ­ցութ­յու­նը բու­հե­րի հետ Սի­նոփ­սի­սում չի սկսվել:  Ժա­մա­նա­կին կար «LEDA SYSTEMS» ըն­կե­րութ­յուն, ո­րը հե­տա­գա­յում վե­րան­վան­վեց «Leda Design»: Այն ա­մե­րիկ­յան ըն­կե­րութ­յուն էր, ո­րի ա­մե­նա­մեծ մաս­նաճ­յու­ղը գտնվում էր Հա­յաս­տա­նում, մո­տա­վո­րա­պես 150 աշ­խա­տող ու­ներ: 1999 թվա­կա­նին «LEDA SYSTEMS»-ը Պո­լի­տեխ­նի­կա­կան ինս­տի­տու­տի հետ կնքել էր պայ­մա­նա­գիր, հա­մա­ձայն ո­րի, ըն­կե­րութ­յան բա­զա­յի վրա, նրա տա­րած­քում ստեղ­ծել էր միկ­րոս­խե­մա­նե­րի նա­խագծ­ման ամ­բիոն: Ըն­կե­րութ­յունն իր հա­մար կադ­րեր էր պատ­րաս­տում: 2004 թվա­կա­նին Սի­նոփ­սի­սը գնեց «LEDA SYSTEMS» ըն­կե­րութ­յու­նը: Սի­նոփ­սի­սը տե­սավ, որ Հա­յաս­տա­նում մաս­նա­վոր ըն­կե­րութ­յուն-բուհ հա­մա­գոր­ծակ­ցութ­յան արդ­յուն­քում պատ­րաստ­վում են լրջա­գույն կադ­րեր: Ըստ էութ­յան, հա­մա­գոր­ծակ­ցութ­յան ա­ռա­ջին մո­դե­լը ստեղծ­վեց «LEDA SYSTEMS»-ի՝ ներ­կա­յիս Սի­նոփ­սի­սի տա­րած­քում կրթա­կան ամ­բիո­նի բաց­մամբ`ըն­կե­րութ­յան ան­մի­ջա­կան վե­րահս­կո­ղութ­յան ներ­քո: Մեր լա­վա­գույն մաս­նա­գետ­ներն օր­վա ըն­թաց­քում ար­տադ­րա­կան մաս­նա­շեն­քից գնում են ու­սում­նա­կան մաս­նա­շենք, դա­սա­վան­դում և հետ գա­լիս: Հա­մա­գոր­ծակ­ցութ­յան երկ­րորդ մո­դե­լը ստեղծ­վեց այն ժա­մա­նակ, երբ ո­րոշ­վեց, որ ին­դուստ­րիան է գնում հա­մալ­սա­րան­ներ: Այդ մո­դե­լը մենք կի­րա­ռում ենք Եր­ևա­նի պե­տա­կան հա­մալ­սա­րա­նում, Ս­լա­վո­նա­կան հա­մալ­սա­րա­նում, Եվ­րո­պա­կան ա­կա­դե­միա­յում: Արդ­յուն­քում մենք ու­նենք 300-ից ա­վել ու­սա­նող և 70-ից ա­վել պրո­ֆե­սիո­նալ դա­սա­խոս­ներ: Այս տա­րի­նե­րի ըն­թաց­քում մենք հար­յու­րա­վոր շրջա­նա­վարտ­ներ ենք ու­նե­ցել, ո­րոն­ցից  52-ը մեզ մոտ պաշտ­պա­նել են ի­րենց ա­տե­նա­խո­սութ­յուն­նե­րը և դար­ձել տեխ­նի­կա­կան գի­տութ­յուն­նե­րի թեկ­նա­ծու­ներ: Ուղ­ղա­կի բա­ցա­ռիկ եր­ջան­կութ­յուն է այս մաս­նա­գի­տութ­յունն ընտ­րած պա­տա­նի­նե­րի հա­մար սե­փա­կան երկ­րում ստա­նալ աշ­խար­հի լա­վա­գույն նեղ մաս­նա­գի­տա­կան կրթութ­յու­նը, սե­փա­կան երկ­րում աշ­խա­տան­քի ա­ռա­ջարկ ստա­նալ հա­մաշ­խար­հա­յին ա­ռա­ջա­տար ըն­կե­րութ­յու­նից: Ի­րենք էլ ա­ռա­վել քան գոհ են հայ ին­ժե­ներ­նե­րի կա­տա­րած աշ­խա­տան­քից, ին­չը ևս մեկ ան­գամ խո­սում է մեր ազ­գա­յին մրցակ­ցա­յին ո­րո­շա­կի ա­ռա­վե­լութ­յուն­նե­րից: Դա շատ ա­րագ հար­մար­վե­լու, ըն­կա­լե­լու, ա­դապ­տաց­վե­լու և նո­րը ձեռք բե­րե­լու մեր հայ­կա­կան գենն է:
–Ի՞նչ մի­ջա­վայ­րում են մաս­նա­գետ­նե­րը դրսևոր­վե­լու:
-­Մենք ու­նենք չորս մաս­նա­շենք, ո­րից եր­կու­սը հենց Տեխ­նո­պար­կի տա­րած­քում են: Բա­վա­կան բարձր տեխ­նո­լո­գիա­կան, կիրթ մի­ջա­վայր է ստեղծ­ված: Մեզ մոտ ար­տադ­րա­կան տա­րածք­նե­րը հիմ­նա­կա­նում բաց են և հար­յու­րա­վոր մար­դիկ են նստած աշ­խա­տում ա­ռանց ա­վե­լորդ աղ­մու­կի: Այս­տեղ լրջա­խոհ մար­դիկ են հա­վաք­ված, շատ պա­տաս­խա­նա­տու աշ­խա­տանք են կա­տա­րում:
–­Պա­րոն Մու­սա­յել­յան, տեխ­նո­լո­գիա­նե­րի զար­գաց­ման հա­մար ի՞նչ պայ­ման­ներ է ստեղ­ծում պե­տութ­յու­նը և­ ի՞նչ խո­չըն­դոտ­ներ:
-­Պե­տութ­յան հիմ­նա­կան օգ­նութ­յու­նը չխան­գա­րելն է: Շատ դեպ­քե­րում պե­տութ­յու­նը, տար­բեր սուբ­յեկ­տիվ հան­գա­մանք­նե­րից ել­նե­լով, խան­գա­րում է: Հար­ցադ­րումն այս­պի­սին պետք է լի­նի` ի՞նչ ա­նի պե­տութ­յու­նը մեզ չխան­գա­րե­լու հա­մար, ինչ­պե՞ս ա­նի, որ չխան­գա­րե­լով` օ­գուտ տա:
Փառք աստ­ծո, ՏՏ ո­լոր­տում մենք չու­նենք մո­նո­պո­լիա­ներ: Պատ­ճառ­նե­րը շատ են: Օ­րի­նակ, միկ­րոէ­լեկտ­րո­նի­կա­յի նա­խագծ­ման ո­լոր­տում չի կա­րող մո­նո­պո­լիա լի­նել մի պարզ պատ­ճա­ռով. գոր­ծա­րար­նե­րը չեն կա­րող մի­լիար­դա­վոր դո­լար­ներ ծախ­սել մի բա­նի հա­մար, ո­րի արդ­յունքն ան­կան­խա­տե­սե­լի է և բա­վա­կան ռիս­կա­յին:
Մենք պետք է ա­նընդ­հատ ա­չա­լուրջ լի­նենք, կա­րո­ղա­նանք տրանս­նա­ցիո­նալ կոր­պո­րա­ցիա­նե­րին ա­պա­ցու­ցել, որ ի զո­րու ենք նրանց ա­ռա­ջադ­րած գեր­ժա­մա­նա­կա­կից խնդիր­նե­րը լու­ծել: Իմ խո­րին հա­մոզ­մամբ՝ մենք թռիչ­քա­յին զար­գա­ցում­ներ կու­նե­նանք, ե­թե ա­պա­հո­վենք տրանս­նա­ցիո­նալ կոր­պո­րա­ցիա­նե­րի մուտ­քը Հա­յաս­տան: Շա­տերն ա­սում են, որ այդ դեպ­քում չենք ու­նե­նա «Made in Armenia» բրեն­դը մեր ին­տե­լեկ­տո­ւալ ար­տադ­րան­քի վրա: Սի­նոփ­սի­սի ար­տադ­րան­քի վրա գրված չէ «Made in Armenia», և դ­րա­նից մեր ո­րակ­նե­րը չեն պա­կա­սում: Ինչ­քան մենք զար­գա­նանք, այն­քան եր­կիրն է զար­գա­նա­լու, ու­ղեղ­նե­րի ար­տա­հոսքն է պա­կա­սե­լու, մար­դիկ տես­նե­լու են, որ ի­րենց երկ­րում էլ կա­րող են հա­ջո­ղութ­յան հաս­նել: Դա ա­վե­լի կար­ևոր է:
Պե­տութ­յան գոր­ծը պետք է լի­նի հետև­յա­լը. ա­պա­հո­վել տրանս­նա­ցիո­նալ կոր­պո­րա­ցիա­նե­րի մուտ­քը Հա­յաս­տան, իր վրա վերց­նել կադ­րա­յին խնդիր­նե­րի պատ­րաստ­ման ֆունկ­ցիան: Հա­կա­ռակ դեպ­քում, ա­մեն տրանս­նա­ցիո­նալ կոր­պո­րա­ցիա սկսե­լու է իր կադ­րա­յին որ­սը: Ու­նե­նա­լով ո­րո­շա­կի մրցակ­ցա­յին ա­ռա­վե­լութ­յուն, միև­նույնն է, մենք չենք կա­րո­ղա­նում դա կա­պի­տա­լի­զաց­նել: Մեզ թվում է, թե աշ­խար­հը պետք է մեզ նկա­տի եւ գնա­հա­տի։
-­Ձեր խոր­հուր­դը ե­րի­տա­սար­դութ­յա­նը, ին­չի՞ց սկսել:
-Իմ հիմ­նա­կան խոր­հուր­դը վաղ­վա օր­վան հա­վա­տալն է, որ գի­տե­լիք ստա­նա­լու մո­տի­վա­ցիան լի­նե­լու է այն հիմ­նա­կան ազ­դա­կը, որն ա­պա­գա­յում նրանց բա­րե­կե­ցիկ կյանք կա­պա­հո­վի: Կ­գա մի ժա­մա­նակ, երբ նրանք կլի­նեն իս­կա­պես կիրթ, հա­մար­ձակ, ա­զա­տա­միտ, ազ­գա­յին գա­ղա­փար­նե­րին նվիր­ված մար­դիկ: Ես կու­զե­նա­յի, որ մեր ե­րի­տա­սարդ­ներն ա­վե­լի հա­մախմբ­ված հար­թակ­ներ ստեղ­ծեին` վե­րա­կանգ­նե­լու հա­մար այդ ա­վան­դույթ­նե­րը:
-­Մի փոքր էլ խո­սենք «խե­լա­ցի քա­ղա­քի» մա­սին:
-«­Խե­լա­ցի քա­ղա­քի» մո­դե­լը նոր չէ, այն աշ­խար­հով մեկ տա­րած­ված մո­դել­նե­րից մեկն է: Մենք ա­ռա­ջար­կում ենք «խե­լա­ցի քա­ղա­քի» ռազ­մա­վա­րութ­յուն մշա­կել, ո­րը կվե­րա­բե­րի քա­ղա­քա­յին տնտե­սութ­յան տար­բեր ճյու­ղե­րի զար­գաց­մա­նը: Քա­ղա­քա­պե­տի կող­մից ստեղծ­ված հանձ­նա­ժո­ղո­վը, ո­րը ես եմ ղե­կա­վա­րում, նպա­տակ ու­նի ստեղ­ծել տար­բեր տեխ­նո­լո­գիա­կան, գի­տակր­թա­կան հար­թակ­ներ, որ­տեղ մեր հա­մա­քա­ղա­քա­ցի­նե­րը կա­րող են ներ­կա­յաց­նել ի­րենց նոր գա­ղա­փար­նե­րը, կստեղծ­վի մրցակ­ցա­յին մի­ջա­վայր, լա­վա­գույն գա­ղա­փար­նե­րը կկի­րառ­վեն քա­ղա­քա­յին տնտե­սութ­յան զար­գաց­ման տար­բեր ո­լորտ­նե­րում: Մենք ու­նենք ռազ­մա­վա­րութ­յան մշակ­ման ե­րեք ժամ­կետ. եր­կա­րա­ժամ­կետ` մինչև 2030 թվա­կա­նը, միջ­նա­ժամ­կետ` մինչև 2023 թվա­կա­նը, և կար­ճա­ժամ­կետ` մինչև 2018 թվա­կա­նի ա­վար­տը: Այս տա­րի տո­նե­լու ենք Եր­ևա­նի 2800-ե­րորդ տա­րե­դար­ձը: Մենք աշ­խար­հին ու­զում ենք ներ­կա­յա­նալ ոչ միայն որ­պես հնա­գույն քա­ղա­քակր­թութ­յուն ու­նե­ցող քա­ղաք, այլև որ­պես խե­լա­ցի քա­ղաք, որ­տեղ ապ­րում և­ ա­րա­րում են խե­լա­ցի մար­դիկ: